Station: [17] Vitrines en diorama / molentaal


Wat wil de molenaar ermee duidelijk maken?

Molens zijn opvallende markeringen in het landschap. Dat molenaars de stand van de wieken gebruiken om boodschappen over te brengen, is dus best slim. Als de wieken niet draaien, staan de wieken altijd bewust in een bepaalde stand, maar per land en regio kan de betekenis ervan wel verschillen. Net als bij elke andere taal eigenlijk. In sommige regio's maakte het voor de betekenis ook uit of de wieken met zeil waren bespannen of niet. Maar wij letten nu alleen even op de stand van de wieken.

De stellingmolen en de standerdmolen in het diorama zenden elk een ander signaal uit. De wieken van de stellingmolen staan precies diagonaal, als een kruis. Daarmee zegt de molenaar: "ik ben er niet." Deze stand heet de lange ruststand. Misschien is de molenaar wel op vakantie. De wieken van de standerdmolen staan anders: op 1:00 uur, 4:00 uur, 7:00 uur en 10:00 uur. Kijk zelf maar. Deze stand betekent dat er iets te vieren is: een huwelijk of geboorte bijvoorbeeld. Molenaars noemen dit de vreugdestand. Wist je trouwens dat de diagonale stand in Duitsland een andere betekenis heeft? Daar bedoelt de molenaar ermee dat hij maar heel even weg is: de korte ruststand.Je hebt ook nog de rouwstand: als er iemand uit de familie van de molenaar is overleden, staan de wieken in deze stand. Ze staan dan op 2:00 uur, 5:00 uur, 8:00 uur en 11:00 uur. Zoals bij de zaagmolen in de vitrine. 

Tot slot kunnen de wieken loodrecht en dwars op de molen staan, als een plus. Deze stand betekent: "Ik ben even met pauze. Maar maak je geen zorgen, ik ben zo weer terug". Dit heet de korte ruststand. Maar bij Duitse molens is dit de lange ruststand. In de vitrines vind je helaas geen voorbeeld van deze stand, maar in Nederland zul je hem vast wel eens tegenkomen.

Foto's: © Dagmar Trüpschuch en Förderkreis Alte Mühle Donsbrüggen